Algoritmalar Artık İnsan Haklarına Saygı Duyacak!
Toronto’daki insan hakları ve teknoloji grupları koalisyonu, geçtiğimiz hafta hem hükumetlere hem de teknoloji şirketlerine algoritmaların eşitlik ve ayrımcılık yapmama temel ilkelerine saygılı olmasını sağlamak için yeni bir bildirge yayınladı.
Toronto Bildirgesi olarak adlandırılan bu belgede makine öğrenim sistemlerinin, ayrımcılık ve bazı durumlarda mevcut insan haklarını ihlalden koruma yükümlülüğü üzerinde duruluyor. Bildiri, her yıl düzenlenen dijital ve insan hakları grupları konferansı olan RightsCon’da basınla ve kamuoyu ile paylaşıldı.
Bildiri “Bu teknolojilerin bireysel insan ve haklarını nasıl etkileyeceğine odaklanmalıyız.” cümlesiyle başlıyor. Ardından ise şu soruyu soruyor: “İçinde bulunduğumuz makine öğrenim sistemleri dünyasında kim insan haklarına zarar vermekten sorumlu olacak?”
Bildiri şu an Uluslararası Af Örgütü, Access Now, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Wikimedia Vakfı tarafından imzalandı. Şu an imzalayan STK sayısı az olsa da bir ay içinde daha fazla kurumun bildiriyi imzalaması bekleniyor.
Bu bildiri yasal olarak bağlayıcı olmasa da insan haklarının ihlal edilmemesi konusunda hükumet ve teknoloji şirketleri için yol gösterici bir kılavuz görevi görecek. Gelecekte veri gizliği ile ilgili spesifik öneriler geliştirileceği öngörülse bile ilkelerin belirli geliştirme uygulamalarına nasıl dönüşeceği çok açık değil.
Pek Çok Hükumet Yapay Zeka Karşında Şeffaflık Yanlısı
Bildiri ayrımcılıkla mücadelenin ötesinde algoritmik ayrımcılığın gerçekleştiği durumlarda bireysel haklara odaklanarak çözüm yolları sunuyor. Bildiride bu konuyla ilgili olarak “ Olumsuz bireysel veya toplumsal etkileri takiben telafi etmek için açık, bağımsız ve görünür süreçler oluşturabilir”, “[ve karar alma] erişilebilir ve etkili bir temyiz ve yargı denetimine tabidir.” cümlesi yer alıyor.
Bu beyan pratikte popüler algoritmaların nasıl çalıştıkları konusunda daha fazla şeffaflık anlamına geliyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün genel danışmanı Dinah PoKempner, şeffaflığın sadece kullanıcıları ürün veya hizmet konusunda rahatlatmakla alakalı olmadığını aynı zamanda hesap verilebilirlik ile de bütünleşik olduğunu belirtiyor. Yapay zekanın insan onuru ve iyiliği için çalışan bir mekanizma olması için de bu tamamen gerekli.
Toronto Bildirisi’nde yer alan her şey oldukça değerli. Zaten birçok hükümet de yapay zeka karşısında benzer hatlarda ilerliyor. RightsCon’un açılış oturumunda konuşan Kanada Kültür Bakanı Mélanie Joly, algoritmik şeffaflık çabalarının çevrimiçi geniş bilgi alışverişi için çok önemli olduğunu söyledi.
Joly, demokratik bir internete inandıklarını ve algoritmaların şeffaflığını gerçekten önemsediklerini dile getirdi.
